Nieuwe technologie voor meer leesmotivatie

De tablet is als leermedium aan een opmars bezig in het onderwijs. De verwachting is dat het digitale apparaat, dankzij het interactieve karakter, leerlingen positieve leerervaringen kan bieden, en hiermee de leerprestaties kan vergroten. Daarnaast zou de tablet aansluiten op de belevingswereld van kinderen, omdat ze buiten school veelvuldig gebruikmaken van digitale media.

De aantrekkingskracht die uitgaat van de tablet zou ervoor kunnen zorgen dat aan het onderwijs meer plezier wordt beleefd. Deze gedachte leeft binnen de leesbevordering ook voor het lezen van boeken. De tablet wordt in deze visie beschouwd als een nieuwe leestechnologie, die de motivatie om boeken te lezen kan verhogen en kinderen kan helpen om positieve leeservaringen op te doen.

In deze studie op een tabletschool is onderzocht hoe het gebruik van de tablet bij het vrij lezen de ontwikkeling van de leesmotivatie en de leeservaring gedurende het schooljaar beïnvloedt. De bevindingen van het onderzoek staan in het rapport De tablet voor vrij lezen: vriend of vijand?

Zelf kiezen: tablet of papier

Aan het onderzoek deden twee tabletbrugklassen mee van een middelbare school in Dordrecht, met in totaal 53 leerlingen. Zij werden gedurende het schooljaar gestimuleerd om bij het vrij lezen, dat twee keer per week wordt georganiseerd tijdens de les Nederlands, gebruik te maken van de tablet. Hierbij werd hen aangeraden om boeken te lenen bij de online bibliotheek, en deze ook te lezen in de leesapp van de bibliotheek.

De leerlingen hebben, in lijn met de filosofie achter vrij lezen, de vrijheid om te kiezen voor de tablet, papier of een combinatie van beide media. De leerlingen vullen vragenlijsten in aan het begin van het schooljaar (september, voormeting), halverwege het schooljaar (maart, tussenmeting) en tegen het eind van het schooljaar (juni, eindmeting).  

Conclusie

Hoewel de meeste leerlingen de stimulans tot vrij lezen van de tablet oppikken, blijft een groot deel boeken lezen van papier. Voor een deel van de leerlingen was de tablet blijkbaar aantrekkelijk voor het onderwijs in het algemeen – ze meldden zich aan het begin van het schooljaar aan voor een tabletklas – maar niet specifiek voor het vrij lezen van boeken van het apparaat. Een mogelijke verklaring is dat zij zich voor het lezen van boeken emotioneel gehecht voelen aan papier, en hierdoor een weerstand voelen tegen het gebruik van een nieuw leesmedium.

De leesmotivatie en leeservaring van papieren- en tabletlezers ontwikkelen zich hetzelfde. De resultaten wijzen uit dat de leesmotivatie geen impuls krijgt door een reeds aanwezige hechting aan digitale mediatechnologie. En bij efficiënt en effectief gebruik kan de leeservaring van de tablet even prettig zijn als van papier. Aangezien verschillen uitblijven, doen leesbevorderaars er goed aan het lezen van papieren én digitale boeken te stimuleren.